માનવ - આંખ ( The Human Eye )

માનવ - આંખ ( The Human Eye )

• માનવ – આંખ એક અત્યંત મૂલ્યવાન અને સંવેદનશીલ જ્ઞાનેન્દ્રિય છે .
• તે આપણને આપણી આસપાસની અદ્ભુત દુનિયા અને વિવિધ રંગો જોવા માટે મદદરૂપ થાય છે .
• આંખો બંધ કરીને આપણે વસ્તુઓને તેમના ગંધ , સ્વાદ , તેનાથી ઉત્પન્ન થતા અવાજ કે સ્પર્શ દ્વારા કેટલાક અંશે ઓળખી શકીએ છીએ .
• તેમ છતાં બંધ આંખે રંગોની ઓળખ કરવી અશક્ય છે . આમ , બધી જ જ્ઞાનેન્દ્રિયો પૈકી માનવ આંખ ખૂબ જ મહત્ત્વપૂર્ણ છે , કારણ કે તેનાથી જ આપણે આપણી આસપાસની સુંદર રંગબેરંગી દુનિયા જોઈ શકીએ છીએ .
• માનવ - આંખ એક કૅમેરા જેવી છે . તેનું લેન્સનતંત્ર રેટિના ( નેત્રપટલ ) તરીકે ઓળખાતા પ્રકાશ સંવેદી પડદા પર પ્રતિબિંબ રચે છે .
• પ્રકાશ , કોર્નિયા ( Cornea ) તરીકે ઓળખાતા એક પાતળા પડદા જેવા પારદર્શક પટલમાંથી પ્રવેશે છે . 

માનવ આંખની આકૃતિ(The Human Eye diagram )

• તેનાથી આકૃતિ માં દર્શાવ્યા પ્રમાણે આંખના ડોળાનો આગળનો પારદર્શક ભાગ ઊપસી આવે છે .
• આંખનો ડોળો ( eyeball ) લગભગ ગોળાકાર છે . તેનો વ્યાસ આશરે 2.3 cm છે .
• આંખમાં દાખલ થતા પ્રકાશનાં કિરણોનું મોટા ભાગનું વક્રીભવન પારદર્શકપટલની બહારની સપાટી પર થાય છે.
• સ્ફટિકમય લેન્સ ( નેત્રમણિ ) વિવિધ અંતરે રહેલી વસ્તુઓના પ્રતિબિંબને નેત્રપટલ પર કેન્દ્રિત કરવા માટે કેન્દ્રલંબાઈમાં માત્ર સૂમ ફેરફાર જ કરે છે .
• પારદર્શકપટલના પાછળના ભાગે કનીનિકા ( આઇરિસ - Iris ) નામની રચના જોવા મળે છે .
• કનિનીકા ઘેરો સ્નાયુમય પડદો છે જે કીકી ( Pupil ) નું કદ નાનું - મોટું કરે છે , કીકી આંખમાં પ્રવેશતા પ્રકાશની માત્રા ( જથ્થા ) નું નિયંત્રણ કરે છે .
• આંખનો લેન્સ નેત્રપટલ પર વાસ્તવિક અને ઊલટું પ્રતિબિંબ રચે છે . નેત્રપટલ એ અત્યંત નાજુક પડદો છે જે વિપુલ માત્રામાં પ્રકાશસંવેદી કોષો ધરાવે છે .
• રોશની ( પ્રકાશની હાજરી ) થી આ પ્રકાશસંવેદી કોષો સક્રિય બને છે અને વિદ્યુત – સંદેશા ઉત્પન્ન કરે છે .
• આ વિદ્યુત - સંદેશા પ્રકાશીય ચેતા મારફતે મગજને પહોંચાડાય છે .
• મગજ આ સંદેશાઓનું અર્થઘટન કરે છે અને છેવટે આપણે વસ્તુને જેવી છે તેવી જોઈ શકીએ છીએ ,