કેમ વધી રહી છે વિશ્વભરમાં મનોવૈજ્ઞાનિકોની માંગ
છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, સમગ્ર વિશ્વમાં મનોવૈજ્ઞાનિકો (Psychologists)ની માંગ ખૂબ જ ઝડપથી વધી રહી છે. કોરોના (corona)મહામારીના કારણે લોકોમાં માનસિક સમસ્યાઓ વધી રહી છે. પરંતુ દવા અને શિક્ષણ સિવાય, ઉદ્યોગ (Industries), રમતગમત, રાજકારણ, મનોરંજન વગેરે જેવા ઘણા ક્ષેત્રોમાં મનોવૈજ્ઞાનિક નિષ્ણાતોની માંગ અને ભરતીમાં જબરદસ્ત વધારો થયો છે.
ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં મનોવિજ્ઞાન (Psychology)ને એટલું મહત્વ આપવામાં આવતું નથી જેટલું મળવું જોઈએ. કોવિડ-19 મહામારી (corona pandemic)ના કારણે લોકોના શારીરિક સ્વાસ્થ્ય (physical health)ને જ અસર નથી થઈ, પરંતુ તેને ઘણી માનસિક (mental health) આડઅસર પણ કરી છે. શું આ જ કારણ છે કે, આખી દુનિયામાં મનોવૈજ્ઞાનિકોની માંગ વધી રહી છે કે પછી વિશ્વમાં ઝડપથી વધતી જતી માનસિક સમસ્યાઓનું કારણ છે.
જે મહામારીના કારણે બહાર આવી છે અથવા તો આજનું આધુનિક જીવન જ એવી સ્થિતિમાં છે કે જ્યાં દિવસે દિવસે અનિશ્ચિતતા વધી રહી છે. સત્ય એ છે કે, તાજેતરના વર્ષોમાં વિશ્વમાં મનોવૈજ્ઞાનિકોની ભૂમિકા ઘણી વધી રહી છે. અને મનોવૈજ્ઞાનિકો પણ વિશ્વના ઘણા ક્ષેત્રોમાં દખલ કરી રહ્યા છે. તેનું કારણ આ ટ્રેન્ડમાં જ દેખાય છે.
ઘણા વિસ્તારોમાં ઝડપથી વધી રહી છે માંગ
મનોવિજ્ઞાન નિષ્ણાતો હવે ઘણી મોટી ભૂમિકામાં દેખાઈ રહ્યા છે અને તે પણ સરકાર, મીડિયા, રાજકારણ, કોર્પોરેટ જગત, ફેક્ટરીઓ, ફિલ્મ સેટ્સ, ટેક સ્ટાર્ટઅપ્સ જેવી ઘણી જગ્યાએ. અમેરિકન સાયકોલોજિકલ એસોસિએશન માટેના એક લેખમાં, સાયકોલોજિસ્ટ અને સ્પોર્ટ્સ સાયકોલોજિસ્ટ જસ્ટિન એન્ડરસન, જેમણે કોલેજના ઘણા વિદ્યાર્થીઓ, બિઝનેસમેન અને ઓલિમ્પિક એથ્લેટ્સ સાથે કામ કર્યું છે, તે કહે છે કે પરંપરાગત રમતવીરો પણ સાયકોથેરાપ્યુટિક સલાહ લેવા લાગ્યા છે.
વિસ્તરી રહ્યો છે મનોવિજ્ઞાનનો વ્યાપ
વિશ્વભરના ઘણા ઉદ્યોગોમાં તણાવ ઘટાડવાના મહત્વને માન્યતા આપવામાં આવી રહી છે. આ સાથે કર્મચારીઓની કાર્યક્ષમતા વધારવા માટે આ નિષ્ણાતોની મદદ પણ લેવામાં આવી રહી છે. હવે મનોવૈજ્ઞાનિક તાલીમ ઘણી રીતે સક્ષમતા પર ભાર મૂકે છે જેની ઉદ્યોગોમાં માંગ વધી રહી છે. આ ઉપરાંત, ડેટા વિશ્લેષણથી બહુ-શિસ્ત કાર્યકારી ટીમો બનાવવા જેવા કાર્યો પણ તેમના કાર્યક્ષેત્રમાં આવવા લાગ્યા છે. એ દિવસો ગયા જ્યારે મનોવિજ્ઞાન માત્ર તબીબી માધ્યમથી જ સુલભ હતું. હવે શૈક્ષણિક અને વ્યવસાયિક તાલીમનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
ઇક્વિટી, વિવિધતા અને સમાવેશ (EDI)
જે ક્ષેત્રમાં મનોવૈજ્ઞાનિકોની સૌથી વધુ માંગ છે તે છે “સમાનતા, વિવિધતા અને સમાવેશ” એટલે કે “ઇક્વિટી, ડાઈવર્સિટી અને ઈન્ક્લૂજન” (EDI). છેલ્લા પાંચથી છ વર્ષમાં વિવિધ સંસ્થાઓમાં EDIની ભૂમિકામાં 71 ટકાનો વધારો થયો છે. તે બધામાં મનોવૈજ્ઞાનિકો નથી, પરંતુ મનોવૈજ્ઞાનિક પૃષ્ઠભૂમિ સાથેની કુશળતા ખૂબ મૂલ્યવાન સાબિત થઈ છે.
ઓફિસના વાતાવરણને સમજવું જરૂરી
ફ્લોરિડામાં સ્થિત ઔદ્યોગિક અને સંસ્થાકીય મનોવૈજ્ઞાનિક ડૉ. કિઝી પાર્ક્સ માને છે કે ઓફિસના વાતાવરણમાં ટીમો કેવી રીતે ક્રિયાપ્રતિક્રિયા કરે છે, ઓફિસ પોલિટિક્સ અને વ્યક્તિત્વના પાત્રની અસરો શું છે તે સમજવું હવે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. હવે સંસ્થાઓ પણ પ્રક્રિયાઓ પર વધુ ધ્યાન આપી રહી છે. EDIના મહત્વને જોતાં, મનોવૈજ્ઞાનિકોની માંગ વધી છે કારણ કે આ વિષય પરની નિપુણતા સાથે, તેઓ આ નિષ્ણાત સંસ્થાઓ અને સંસ્થાઓને અન્ય ઘણી રીતે મદદ પણ કરી શકે છે. જેના કારણે કર્મચારીઓના સ્તરમાં ઘણો વધારો થઈ શકે છે.
અમેરિકામાં મનોવૈજ્ઞાનિકો પણ જાહેર જીવનમાં નવી ભૂમિકાઓ નિભાવી રહ્યા છે. ઓબામાથી લઈને બિડેન વહીવટીતંત્ર સુધી વિવિધ સલાહકાર પદો પર મનોવૈજ્ઞાનિકોની નિમણૂક કરવામાં આવી છે. તે જ સમયે, સિન્થિયા એન ટેલ્સ જેવા મનોવૈજ્ઞાનિકોને કોસ્ટા રિકામાં યુએસ એમ્બેસેડર બનાવવામાં આવ્યા છે. આટલું જ નહીં યુએસ કોંગ્રેસમાં મનોવૈજ્ઞાનિકોની સંખ્યા પણ વધી છે.
મોટી ટેક કંપનીઓ પણ પાછળ નથી
આજે મનોવૈજ્ઞાનિકો ઘણા ક્ષેત્રોમાં કામ કરી રહ્યા છે જેમાં માઇક્રોસોફ્ટ, ગૂગલ, ફેસબુક જેવી મોટી ટેક કંપનીઓ મનોવૈજ્ઞાનિકોની ભરતી કરી રહી છે. તે જ સમયે, મનોવિજ્ઞાનની પૃષ્ઠભૂમિ ધરાવતા લોકો નવા સ્ટાર્ટ-અપ્સમાં વધુ દેખાય છે. ટેક કંપનીઓ તેમના ઉત્પાદનોની લોકપ્રિયતા ચકાસવા, તેમને લોકપ્રિય બનાવવા અને લોકોની માંગને સમજવા માટે મનોવૈજ્ઞાનિકોની ભરતી કરી રહી છે.
અને મનોરંજન પણ
આ સિવાય મનોરંજનમાં પણ મનોવૈજ્ઞાનિકોની માંગ વધી રહી છે. મીડિયા, દસ્તાવેજી ફિલ્મ નિર્માતાઓ વગેરે મનોવૈજ્ઞાનિકોને તેમના સ્પેશિયલાઇઝેશન પ્રોગ્રામ્સ અને પ્રોજેક્ટ્સમાં લાવી રહ્યા છે. મનોવિજ્ઞાન પૃષ્ઠભૂમિને મનોરંજનમાં પણ ઉપયોગી માનવામાં આવે છે, સ્ક્રિપ્ટ રાઇટિંગથી લઈને અભિનેતાઓ સુધી. નિર્માતાઓએ તેમના કલાકારોના માનસિક સ્વાસ્થ્ય માટે વધુ મનોવૈજ્ઞાનિક સમર્થન માંગવાનું શરૂ કર્યું છે.
No comments:
Post a Comment